Tên miền quốc gia “.vn” - động lực thúc đẩy kinh tế số, xã hội số tại Việt Nam

 Giá trị của tên miền quốc gia trong định danh thương hiệu số trên không gian Internet

Trong thế giới số, định danh số là một khái niệm quan trọng đảm bảo sự phân biệt và nhận dạng duy nhất các thực thể trên không gian mạng. Định danh số cho phép các tổ chức, cá nhân và hệ thống máy tính xác định và tương tác với nhau một cách chính xác. Các định danh số có thể được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ việc đăng nhập vào các dịch vụ trực tuyến, giao dịch ngân hàng, truy cập vào các dịch vụ chính phủ điện tử, cho đến việc kết nối và quản lý các thiết bị trong mạng Internet vạn vật (IoT) và Tên miền, vốn là một phần không thể thiếu của định danh số, giúp chuyển đổi các địa chỉ IP khó nhớ thành tên gọi dễ nhận biết và dễ sử dụng cho mọi người trong môi trường Internet.

Tên miền mã quốc gia (ccTLD - Country Code Top Level Domain), như “.vn" của Việt Nam, “.us” của Hoa Kỳ hay “.de” của Đức, đóng vai trò thiết yếu trong việc khẳng định bản sắc số quốc gia. Mỗi ccTLD là biểu tượng của một quốc gia trên không gian mạng, thể hiện sự tự chủ và chủ quyền trong quản lý, cũng như khả năng cung cấp một nền tảng tin cậy cho các hoạt động trực tuyến.

Đối với Việt Nam, tên miền “.vn” xuất hiện đầu tiên vào năm 1994 như một biểu tượng chính thức thể hiện chủ quyền quốc gia trên không gian mạng.

Theo dòng lịch sử, mặc dù đến cuối năm 1997, Việt Nam mới chính thức kết nối vào mạng Internet toàn cầu, nhưng chúng ta đã có tên miền “.vn” trên Internet, có quyền sử dụng và được quốc tế công nhận từ năm 1994.

Khi tên miền mã quốc gia được hòa vào mạng lưới Internet toàn cầu cũng là lúc nó mang trong mình sứ mệnh xác lập sự hiện diện và định danh cho “lãnh thổ” quốc gia trên bản đồ Internet thế giới.

Theo thống kê từ Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC), số lượng tên miền “.vn” cuối năm 2023 đạt khoảng 610.000 tên miền, đứng thứ 2 Đông Nam Á, Thứ 10 Châu Á- Thái Bình Dương, thứ 40 toàn cầu.

Với sự gia tăng số lượng đăng ký sử dụng tên miền “.vn”, người dùng Internet Việt Nam không chỉ khẳng định được vị thế của Việt Nam trên bản đồ số thế giới, mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển của kinh tế số và xã hội số của nước nhà.

Tên miền quốc gia “.vn” - động lực thúc đẩy kinh tế số, xã hội số tại Việt Nam

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số ngày càng mạnh mẽ, tên miền quốc gia “.vn” đã và đang trở thành một yếu tố quan trọng trong việc thúc đẩy và phát triển kinh tế số và xã hội số tại Việt Nam. Tên miền không chỉ đại diện cho bản sắc quốc gia trên không gian mạng mà còn là cầu nối hiệu quả giữa doanh nghiệp với khách hàng, giữa Chính phủ với công dân, qua đó mở rộng cơ hội và tăng cường sự tương tác trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.

Tên miền “.vn” là bản sắc số của doanh nghiệp Việt

Tên miền “.vn” góp phần tạo dựng hình ảnh và thương hiệu cho các doanh nghiệp trong nước trên thị trường quốc tế. Trong kỷ nguyên số, địa chỉ trực tuyến không chỉ là nơi để bày bán sản phẩm mà còn là mặt tiền số cho thương hiệu. Khi một website gắn với tên miền “.vn” không chỉ giúp khách hàng dễ dàng nhận diện đây là một doanh nghiệp hoặc sản phẩm của Việt Nam mà còn tạo nên sự tin tưởng và gần gũi. Ví dụ như các thương hiệu lớn của Việt Nam trong các lĩnh vực đều sử dụng tên miền “.vn” để thể hiện rõ ràng bản sắc, mang lại giá trị tin cậy, gần gũi với khách hàng: VNPT (vnpt.com.vn), Viettel (viettel.com.vn), FPT (fpt.vn) Techcombank (techcombank.com.vn), Vinamilk (vinamilk.com.vn)…, hay các thương hiệu nước ngoài khi kinh doanh tại thị trường Việt Nam cũng sử dụng tên miền “.vn” để hướng tới thị trường khách hàng Việt, chẳng hạn như Shopee (shopee.vn), Lazada (lazada.vn)

        Trên thế giới, ở các nước phát triển, số lượng tên miền, tỷ lệ doanh nghiệp SME có website rất cao, tiêu biểu là khu vực Châu Âu (70%-90%).

Tăng cường độ tin cậy trong giao dịch điện tử

Tên miền “.vn” với giá trị Nhận diện - Tin cậy - An toàn còn đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng niềm tin cho người tiêu dùng trong các giao dịch trực tuyến. Trong môi trường thương mại điện tử, sự an toàn và bảo mật thông tin là yếu tố hàng đầu được người tiêu dùng quan tâm. Địa chỉ website hay địa chỉ email gắn với tên miền “.vn” giúp khách hàng biết rằng họ đang giao dịch với một doanh nghiệp được xác thực danh tính rõ ràng, được đăng ký chính thức và tuân thủ pháp luật Việt Nam. Điều này không những góp phần tăng trưởng cho thị trường thương mại điện tử mà còn hỗ trợ người tiêu dùng trong việc đưa ra các quyết định mua hàng thông minh và an toàn hơn.

Nâng cao hiệu quả hoạt động của dịch vụ công

Chính phủ cũng đã và đang triển khai nhiều dịch vụ công trực tuyến thông qua các địa chỉ website gắn với tên miền “.vn” để giúp công dân dễ dàng tiếp cận và sử dụng. Các dịch vụ như đăng ký kinh doanh, khai thuế, hay giáo dục trực tuyến thông qua các trang web với tên miền “.vn” không chỉ giảm thiểu sự phụ thuộc vào thủ tục hành chính giấy tờ mà còn giúp cải thiện tính minh bạch và hiệu quả của Chính phủ. Bên cạnh đó, sử dụng tên miền quốc gia trong các dịch vụ này cũng góp phần nâng cao ý thức của công dân về việc sử dụng các dịch vụ số chính thức và an toàn.

Định hình xã hội số thông qua giáo dục và y tế từ xa.

Trong lĩnh vực giáo dục và y tế, tên miền “.vn” đã trở thành một phần không thể thiếu trong việc triển khai các dịch vụ từ xa. Các trường học và bệnh viện sử dụng tên miền “.vn” để cung cấp các khóa học trực tuyến và tư vấn y tế, giúp mở rộng quyền truy cập giáo dục và chăm sóc sức khỏe tới mọi miền của đất nước. Điều này không những giúp tăng cường chất lượng dịch vụ mà còn phù hợp với xu hướng toàn cầu hóa và số hóa trong ngành giáo dục và y tế.

Từ phân tích trên, có thể thấy rằng tên miền “.vn” không chỉ là một phần của địa chỉ mạng mà còn là động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của kinh tế số và xã hội số tại Việt Nam. Việc quản lý và sử dụng hiệu quả tên miền quốc gia trong kỷ nguyên số không chỉ góp phần vào sự phát triển bền vững mà còn hỗ trợ tích cực cho các mục tiêu chuyển đổi số của đất nước, đưa Việt Nam tiến gần hơn đến một xã hội số tiên tiến và hòa nhập.

Phổ cập tên miền quốc gia “.vn”, hiện diện trực tuyến với tên miền quốc gia “.vn” và các dịch vụ số “Make in Việt Nam”.

Với vai trò định danh số và là động lực thúc đẩy hoạt động kinh tế số, xã hội số, tên miền “.vn” cần được phổ cập trong đăng ký sử dụng để mang lại nhiều giá trị hơn cho người dùng, hơn thế nữa vì một môi trường Internet phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững. Điều này đã được thể hiện trong các chiến lược quốc gia về chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, xã hội số do Chính phủ ban hành.

Chương trình Chuyển đổi số quốc gia, Chiến lược quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số đến năm 2025 xác định các quan điểm, nhiệm vụ phát triển: (1) Phát triển mỗi người dân thành một doanh nhân số, mỗi doanh nghiệp, hộ sản xuất kinh doanh thành một doanh nghiệp số, ứng dụng công nghệ số để kinh doanh trên môi trường mạng. (2) Dịch vụ trực tuyến của các cơ quan nhà nước, báo điện tử, trang thông tin điện tử tổng hợp, giáo dục, y tế, thương mại điện tử của Việt Nam sử dụng tên miền quốc gia “vn”.(3) Triển khai Chương trình hỗ trợ các cơ sở, cửa hàng bán lẻ chuyển đổi số; Chương trình hỗ trợ các hộ sản xuất nông nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất kinh doanh cá thể chuyển đổi số, kinh doanh trên sàn thương mại điện tử.

  Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) của Tổ chức Sở hữu trí tuệ (WIPO) phản ánh môi trường kinh doanh, năng lực cạnh tranh của các quốc gia được tính toán trên nhiều nhóm chỉ số, trong đó có nhóm chỉ số Sáng tạo trực tuyến, lấy tên miền quốc gia “.vn” là một trong thành tố cấu thành chỉ tiêu đánh giá của Nhóm chỉ số sáng tạo trực tuyến (cụ thể; tên miền ccTLDs trên 1.000 dân số có độ tuổi từ 15-69 tuổi). Bộ Thông tin và Truyền thông được giao chủ trì, chịu trách nhiệm đối với các nhóm chỉ số, chỉ số thành phần trong bộ chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu, trong đó có Nhóm chỉ số Sáng tạo trực tuyến.

Quy hoạch hạ tầng thông tin và truyền thông thời kỳ 2021-2030 và tầm nhìn đến năm 2050 (Quyết định số 36/QĐ-TTg ngày 11/1/2024 của Thủ tướng Chính phủ) xác định định hướng phát triển: Tên miền “.vn” là thương hiệu quốc gia, đạt tối thiểu 1 triệu tên miền, chiếm tối thiểu 60% tên miền sử dụng ở Việt Nam; Việt Nam đứng thứ nhất ASEAN, thuộc nhóm 10 nước dẫn đầu Châu Á, nhóm 20 - 30 nước dẫn đầu thế giới về tên miền.

        Đề án “Xác định Bộ chỉ số đánh giá chuyển đổi số của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương” (Quyết định số 922/QĐ-BTTTT ngày 20/5/2022) xác định “Số lượng tên miền .vn” là một trong các chỉ số đánh giá phát triển Kinh tế số, DTI cấp tỉnh

        Từ yêu cầu trên, việc phổ cập tên miền quốc gia “.vn” cùng với các dịch vụ số “Make in Việt Nam” (website/CV online, email …) là nhiệm vụ quan trọng, góp phần trong việc thúc đẩy phát triển của kinh tế số và xã hội số tại Việt Nam. Nhận thức được tầm quan trọng của việc phổ cập tên miền “.vn”, Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC) đang triển khai chiến lược nhằm khuyến khích cá nhân, tổ chức, và doanh nghiệp đăng ký và sử dụng tên miền “.vn”.